Toekomst zaaien

Honderden mensen, jong en oud, zaaien wintergraan op biologische boerderijen!

Door heel Nederland zijn voor het vierde jaar weer gentechvrije boerenrassen tot leven gebracht. Zodat we de diversiteit voor de toekomst  behouden.

Met een pet vol zaaigraan stappen we gezamenlijk over de akkers met de oeroude zwaaiende zaaibeweging.

“Toekomst Zaaien” is jaarlijks een groot succes met honderden deelnemers door heel Nederland. Het project is afkomstig uit Zwitserland en heeft zich uitgezaaid over meer dan tien landen. In Nederland is Stichting Zaadgoed een van de organisatoren.

Voor actuele data zie de site van Toekomst Zaaien.

In 2006 begonnen twee Zwitserse BD-boeren, Ueli Hurter en Peter Kunz, dit project om burgers actief te betrekken bij de bron van de landbouw; het zaadgoed, met als nevenboodschap ‘Houd de landbouw gentechvrij’.
Hoewel het een internationale actie is voor behoud van biodiversiteit gaat het vooral om lokale betrokkenheid van burgers met de boeren. Elk bedrijf heeft een eigen invalshoek. Zo was bij Bronlaak in Oploo Toekomstzaaien gekoppeld aan het 65-jarig jubileum als woon- en werkgemeenschap.

Toekomstzaaien heeft  veel losgemaakt bij deelnemers en boeren. Boer Wilco de Zeeuw van Hoeve Kraaiveld: ” Ik had gedacht om één keer de akker over te steken en zo één pet met gerstzaad leeg te strooien, maar de mensen bleven maar lopen en zaaien Het lijkt zo’n simpele handeling, maar het maakt absoluut iets los….dit was een hele goede actie.”

Zaadgoed is een deel van ons cultureel erfgoed en komt voort uit duizenden jaren van selectie en vermeerdering. Wat ooit in handen was van vooral boeren en tuinders is sinds de laatste decennia voor ruim de helft in handen gekomen van nog maar 10 multinationals, zoals Monsanto. Met deze machtsconcentraties van bedrijven die zaadgoed en bestrijdingsmiddelen leveren, wordt het aanbod van rassen en gewassen steeds beperkter, omdat het voor deze multinationals commercieel interessanter is om te werken aan een klein aantal rassen waarover zij eigendom kunnen garanderen door patent/ kwekersrecht  en/of hybride zaden.  Hierdoor ontstaan monoculturen in de landbouw,  met steeds minder biodiversiteit en minder verschillende soorten en rassen voedingsgewassen voor u in het winkelschap.

Mensen die deelnemen zaaien gezamenlijk een akker in met graan. Zo gaat biodynamische imkerij Immeke op historisch landgoed t’ Hemeltje te Bathmen zaaien met St. Jansrogge, een oude roggesoort met lange halmen. De rogge om mee te zaaien is beschikbaar gesteld door Stichting Korensla, een stichting die zich inzet om de agrobiodiversiteit te verbeteren in de Nederlandse en Belgische Kempen. Er wordt gezaaid voor een rijk en kleurrijk roggeveld om  bijen en vlinders aan te trekken. Als de rogge rijp is wordt deze geoogst. De stro wordt gebruikt voor gezonde bijenwoningen. En de  rogge wordt gemalen in de plaatselijke windkorenmolen De Leeuw om van het roggemeel en een beetje honing bio(dynamische) honingkoeken te bakken!

St. Jansrogge kan wel twee meter hoog worden.  Roggestro werd traditioneel gebruikt om bijenkorven te vlechten omdat het stro gladder, effener en langer was dan ander stro. De korven werden daarna ingesmeerd met koeienmest vermengd met klei of kalk om ze bestand te maken tegen weersinvloeden. Bijen doen het nog steeds goed in roggestro. Van roggestro worden nu de prachtige Weissenseifener hangkorven gevlochten en strokasten gemaakt waarin een bijenvolk zich in één ruimte zo natuurlijk mogelijk kan ontwikkelen.

Het project Toekomstzaaien wordt georganiseerd door Stichting Demeter in samenwerking met de BD vereniging en Stichting Zaadgoed en wordt mede mogelijk gemaakt door Ariza, Avenirsum, BioBakker, De Nieuwe Band, EkoPlaza en Estafette Odin.

===============================================================

Verslag van Andries Palmboom
Plaats: Doornik Natuurakkers bij Bemmel.

We stellen ons op aan het akkertje van ca 100 bij 80 meter; zeventig mensen aan de ene kant en ertegenover nog eens ca zeventig. Heel gedisciplineerd gaat het er niet aan toe, maar het is een mooie oktoberzondagmiddag en er heerst verwachtingsvolle gemoedelijkheid - het gezellige geroezemoes van schuchter aangeknoopte eerste gesprekjes, maar ook hartelijke begroetingen van bekenden.

Zojuist heeft ieder een promotiepetje  (opdruk: ‘Toekomst Zaaien’) meegekregen, gevuld met speltzaad.
Zeventig mensen van de ene rij kijken naar de zeventig mensen aan de overkant. Het ziet er indrukwekkend en betekenisvol uit. Hier wordt duidelijk een statement gemaakt.

Dan pakt Louis Dolmans, boegbeeld van Doornik Natuurakkers, de megafoon en geeft instructies. We moeten op het startsein de akker op stappen en al zaaiend naar de overkant te lopen, totdat we de ‘tegenliggers’ ontmoeten. “Zorg ervoor, dat je samen op één lijn blijft. En zaai voor je uit, breedwerpig.”, schalt het over de akker.

Iedereen doet erg zijn best. Onze rij trekt mannetje-aan-mannetje op. Iemand merkt heel spits op, dat dit eerder ‘smalwerpig’ zaaien is dan ‘breedwerpig’. Het lukt redelijk om op één lijn te blijven lopen. Maar de gulste gooiers zijn binnen de kortste keren door hun zaadvoorraad heen en moeten stoppen, terwijl de zuinige zaaiers nog meters vooruit kunnen. Even is er verwarring, maar al snel liggen overal op de akker markeringen (“tot zover was ik gekomen”) en wordt er nieuw zaad gehaald.

Ik blijk een zuinige zaaier te zijn. Tot dusver doseerde ik ‘sprenkelend’ het speltzaad over ‘mijn’ anderhalve meter breedte, hoopvol berekenend dat ik de overkant ermee kon halen. Zonder het te merken ben ik tot de voorhoede gaan behoren.
Ineens ligt de akker in zijn volle breedte voor mij. Een gevoel van ruimte en vrijheid. De weidsheid daagt mij uit en triggert mij ook fysiek. Geen ‘doserend sprenkelen’ meer, niks ‘smalwerpig’ zaaien! Als vanzelf maakt mijn arm een brede, gul-zwaaiende beweging. Het zaad vliegt in een sierlijke boog naar de akker. Dit is pas zaaien -  het oerbeeld ervan!

Later, terugkijkend op deze ervaring, blijft vooral het beeld mij bij van zaadkorrels, zwierend door de lucht, de toekomst in.