Het Netwerk Zelf Zaden Telen in Vlaanderen wordt geleid door een aantal bevlogen mensen met een visie. Het doel van het netwerk is om de zaadteelt weer terug te brengen naar het boerenbedrijf, waar het van oudsher thuishoort. Zelf zaad telen past ook helemaal bij het concept van kringlooplandbouw welke kenmerkend is voor de biologische landbouw. Zij zijn er zich van bewust dat de schat aan diversiteit die de land- en tuinbouw nu kent grotendeels is ontstaan door de inzet van vele boeren en tuinders die in het verleden eigen selecties hebben gemaakt. In Vlaanderen zijn bij een oudere generatie tuinders sporadisch nog zaadvaste tuindersrassen te vinden. Met behulp van het Netwerk, dat nu doorgroeit naar een VZW Vitale rassen, kunnen deze rassen voor een deel wellicht heropleven. Ook in Nederland zijn al veel tuindersrassen verloren gegaan en dat is jammer.
Uitwisselen kennis en zaad
Het netwerk is werkzaam op drie terreinen:
- vergelijkende rassenproeven met zaadvaste rassen op bedrijven,
- delen van ervaringen en kennis rondom de zaadteelt en
- informatieverstrekking rondom de procedure van de registratie van rassen. De wetgeving hiervoor werd in 2017 vereenvoudigd.
Het accent van het netwerk ligt vooral op het organiseren van studiedagen en excursies naar bedrijven en initiatieven die al bezig zijn met eigen zaadteelt al of niet in combinatie met veredeling. Daarnaast biedt een website (www.zelfzadentelen.be) informatie over ‘aan de slag gaan met eigen zaadteelt’ en wordt er vier keer per jaar een digitale nieuwsbrief verstuurd. Met het delen van de kennis wil het netwerk meer (biologische) tuinders bereiken die eigen zaad willen telen en bij willen dragen aan het ontwikkelen van robuuste rassen die zijn aangepast aan de typische lokale omstandigheden van bodem, bemesting, vruchtwisseling én de seizoenen.
Praktische ondersteuning
De telers van het netwerk worden ook ondersteunt met een aantal faciliteiten. Eén daarvan is een gezamenlijke zaadschoningsdag in de werkplaats van het ILVO, Melle. De VZW Vitale Rassen wil er in de nabije toekomst naar streven dat er een dorsfaciliteit per regio ter beschikking komt van de boeren-vermeerderaars. Verder wordt er dan op een centrale plaats (tuinbouwbedrijf Akelei, Schriek) een plek voor de verdere schoning, bewaring en verkoop van de zaden ingericht. De machines en andere voorzieningen moeten daarvoor nog aangekocht worden.
Communicatie
In een klantenactie voor het streekras ‘Mechelse vroege bloemkool’ werd in samenwerking met natuurvoedingswinkels en pakkettensystemen de bloemkool aangeboden samen met een begeleidende folder en is er een video gemaakt die het verhaal in beeld brengt. Zo wordt bij de consument de interesse gewekt in dat verhaal. Tegelijk wordt zichtbaar gemaakt hoe open bestoven of zaadvaste rassen nauw verbonden zijn met een sterke traditie die van generatie op generatie werd doorgegeven en een rijke landbouwcultuur.
Onze Bijdrage
Stichting Zaadgoed draagt graag bij aan dit waardevolle en actieve netwerk. Het is een goede manier om tuindersrassen niet verloren te laten gaan en het vermeerderings- en veredelingswerk weer deel te laten zijn van het tuindersbedrijf. Het netwerk speelt hierin een grote rol door het verzamelen en uitwisselen van kennis en de praktische ondersteuning aan telers die met zaadteelt aan de slag willen gaan.