Foto: Edith Lammerts van Bueren is samen met boerenkwekers Niek en Michiel Vos uitgeroepen tot Held van de Smaak 2012.

Professor Edith Lammerts van Bueren is ‘s werelds eerste hoogleraar biologische plantenveredeling. Ze is voor twee dagen per week benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de universiteit van Wageningen. De leerstoel is bedoeld om het onderzoek naar methoden voor biologische veredeling en de ontwikkeling van biologische rassen te stimuleren.

Stichting Zaadgoed steunt het werk van hoogleraar Edith Lammerts van Bueren op de volgende manieren:

Met een jaarlijkse bijdrage van 1000 euro is Stichting Zaadgoed een van de vrienden van de leerstoel biologische plantenveredeling.
Mede dankzij de klanten van de Triodosbank heeft Zaadgoed de afgelopen jaren 12.000 euro bijgedragen aan het broccolionderzoek. Daarnaast heeft Zaadgoed een eenmalige bijdrage van 10.000 euro gegeven aan de leerstoel.
Twee boerenkwekers uit het aardappelveredelingonderzoek BioImpuls ontvangen een vergoeding voor hun inzet van Stichting Zaadgoed. Daarnaast steunen we de cursus aardappelveredeling voor boerenkwekers met 1000 euro per jaar.

Meer over het werk van Edith Lammerts leest u in onderstaand artikel.

==========================================================================================

Bron: Kiemkracht winter 2013, tekst: Annelijn Steenbruggen.

Hoogleraar slaat brug tussen wetenschap en praktijk

Aardappels, spinazie, gerst en broccoli. Vanuit Wageningen Universiteit werkt Edith Lammerts van Bueren aan nieuwe rassen voor de biologische landbouw. Stichting zaadgoed steunt haar werk.

Op de hele wereld is er maar één hoogleraar Biologische Plantenveredeling. Die ene hoogleraar zit in Nederland op Wageningen Universiteit. Het gaat over Edith Lammerts van Bueren, oprichter van Stichting Zaadgoed. Ze bekleedt een 'buitengewone' leerstoel. Dat betekent dat haar onderzoeksgebied een extraatje is. Oftewel, het is een nieuw onderzoeksgebied dat buiten het vaste leerplan van Wageningen Universiteit valt.

Groot succes

Edith heeft negen aio's (assistenten in opleiding) onder haar hoede. Edith: “Vorig jaar is de eerste gepromoveerd. Dit jaar gaan er nog drie hun proefschrift afronden. Het is prachtig dat ik zoveel aio's heb kunnen krijgen. De meeste buitengewoon hoogleraren hebben er maar één of twee.” Vanwege het grote succes is haar leerstoel dan ook verlengd met een tweede termijn (2010-2015). Samen met aio's, studenten en boeren werkt Edith aan innovatieve veredelingsprojecten waar tot voor kort weinig aandacht voor was. Een van haar projecten is het broccolionderzoek. Dankzij de financiële bijdragen van Stichting Zaadgoed worden de studenten begeleid en ontvangen de boeren een vergoeding voor hun inzet.

Tijdrovende bezigheid

De meeste broccolirassen in het winkelschap zijn ontwikkeld met 'protoplastfusie', een techniek waarmee aan de cellen van de plant is gesleuteld. Deze techniek is in de biologisch-dynamische landbouw verboden en ook in de ecologische landbouw omstreden. Helaas zijn er nog maar weinig alternatieve broccolirassen beschikbaar. Om voldoende keuze te houden zal de sector dus haar eigen rassen moeten ontwikkelen. Afgelopen twee jaar heeft Edith de basis gelegd voor – hopelijk – een nieuw broccoliras. Zoals altijd bij plantenveredeling is het een tijdrovende zoektocht van zowel wetenschappers als boeren.

Noord-Amerika

Om tijd te besparen, heeft Edith aansluiting gezocht op een broccoliproject in Noord-Amerika. Edith: “Het zaad komt uit Oregon. Dat ligt op dezelfde breedtegraad als Nederland.” In de zomer van 2011 is op de biologische akkerbouwbedrijven van Anton van Vilsteren en Gerjan Snippe het zaad beproefd. Edith: “Voor de biologische landbouw moet de broccoli het goed doen met weinig mest en weerstand hebben tegen ziektes en plagen. Daarbij hebben we voor de Nederlandse markt mooie bolvormige broccoli's nodig, die niet te snel gele bloemetjes gaan ontwikkelen. Helaas bleek dit eerste zaad uit Oregon te divers en gingen de planten te snel schieten.”

Strenge selectie

Afgelopen jaar zijn verbeterde populaties uit Oregon uitgezaaid op het biologisch-dynamische akkerbouwbedrijf van Jan en Rick Overesch. Edith: “Met hulp van zaadbedrijf De Bolster hebben wij de broccoliplanten stuk voor stuk beoordeeld op groeiwijze en uiterlijk. Van de 3000 planten voldeden slechts 60 aan onze strenge selectie-eisen. Die 60 planten hebben we op aparte veldjes verplant en tot bloei laten komen. Het zaad is van elke plant afzonderlijk geoogst. Komend jaar gaan we dat zaad opnieuw uitzaaien en selecteren. Dan pas weten we of het de moeite waard is om door te gaan met deze broccolilijnen. Het duurt dan nog zeker drie tot vier jaar voordat het een ras is.”

Doorbraak

Behalve aan broccoli werkt Edith ook aan nieuwe rassen voor aardappels, spinazie en gerst. Het gerstproject vindt Edith heel spannend: “Een van mijn aio's veredelt in Letland een gerstpopulatie onder gangbare en biologische omstandigheden. We hebben aanwijzingen dat op het biologische veld een robuuster ras ontstaat met eigenschappen die ook interessant zijn voor de gangbare landbouw. Als we die aanwijzingen hard kunnen maken, hebben we een doorbraak. Dan hebben we een argument om ook de gewassen voor de gangbare landbouw onder biologische omstandigheden te veredelen.”

Naast haar leerstoel in Wageningen is Edith ook nog steeds verbonden aan het Louis Bolk Instituut in Driebergen. Edith: “Dat geeft mij de mogelijkheid om een brug te slaan tussen praktijk en wetenschap. Met wetenschappelijke publicaties krijgt de biologische plantenveredeling steeds meer wetenschappelijk aanzien. Het wordt zichtbaarder. Tegelijkertijd zorgen de projecten van het Louis Bolk Instituut ervoor dat de resultaten voor de praktijk relevant zijn.”

Hot issue
Het succes van Edith en haar aio's is niet onopgemerkt gebleven. Edith: “Op andere universiteiten komt er steeds meer aandacht voor biologische plantenveredeling. Zowel in de Verenigde Staten, Frankrijk als Duitsland is het een hot issue. In het Duitse Kassel is er zelfs een vacature voor een hoogleraar biologische plantenveredeling. Ik ben benieuwd wie daar mijn collega wordt!”